<      Huib van de Stadt [213.14] in Goudkust (Ghana), September 1929 tot Maart 1931

         [Bron: Fotoalbum van Huib en Stichting Maritiem-Historische Databank]

  Inhoud:
Auto
Brief uit Scheveningen
Brief uit Afrika
Bungalow Holland Line
Cocoa
Coiffures
Empire Day, 1930

Fort St.George, Elmina
Haven van Takoradi
Kerstmis 1929
Kust
Takoradi
Treinstation
Terugreis

     Vertrek uit Zaandam

     De heenreis was in september 1929, met de Amstelkerk, een in 1929 gebouwd vrachtschip met passagiers-accomodatie. Het was een stoomschip van de Holland West-Afrika Lijn met 3 dekken, 117 m lang en 2453 ton netto.

Amstelkerk
     Op de loopplank zien we Huib voorop, daarachter zijn zuster Miep, dan zijn moeder, Maartje van de Stadt - Schenk, en als laatste zijn verloofde Johanna Houtman.

Huib, Miep, moeder en Jo.

Cabine s.s. Amstelkerk
hut aan boord











     De HWAL (Holland West-Afrika Lijn) was door de West Indische Compagnie (WIC) opgericht om handel te drijven tussen Holland en de Westkust van Afrika. Daarvoor waren een aantal handelsposten of factorijen gesticht van Dakar in Senegal tot Luanda en Lobito in Angola. In Goudkust waren 2 posten, één in het westen, in Takoradi, en een tweede bij de hoofdstad Accra. Van 1612 tot 1872 was Goudkust een Nederlandse kolonie, daarna ging het over in Engelse handen.

HWAL Havens
De volgende foto's zijn genomen op de dag van de inscheping.

HWAL HWAL hutkoffer
bij het vertrek van Huib naar Goudkust
„Vaarwel en tot ziens”

       Bij zijn vertrek wordt Huib uitgeleide gedaan door zijn vrienden van de ZKC, de Zaanse Kano Club. Huib nam deze foto vanaf een hoog dek van de Amstelkerk en we zien zeven kano’s, waarvan er twee een kleine mast hebben met een vlag, die niet goed herkenbaar is op deze zwart-wit foto’s, maar het lijken rood-wit-blauwe vlaggen. Het zijn waarschijnlijk zeilkano's, ontworpen door Huib's jongere broer, Ricus van de Stadt. Zie voor een foto ook hier.

         || Terug naar het begin ||


     TAKORADI
Kust 1
kust foto 2           Van oorsprong was Takoradi een vissersdorp, evenals het nabij gelegen Sekondi. De foto's die Huib van de kust nam in 1929 geven een beeld van de hutten waar de vissers toen nog in leefden.

          In de na-oorlogse jaren (1945 en later) is Huib de trotse bezitter van een kajuitjacht, ontworpen en gebouwd door zijn jongste broer, Ricus van de Stadt. Hij noemt het jacht Behim en geeft daarbij in het logboek de volgende toelichting: „Behim” is het typische woord waarmede de neger op de Goudkust in West-Afrika iets aanduidt of iemand aanwijst. De Hollandse vertaling is „dat is het” of „dat is hem”. Op zoek naar de schuldige van een strafbaar feit volgt na de aanwijzing „be him” in de regel nog ten overvloede „no be me” (ik heb het niet gedaan).




ruiter te paard

         || Terug naar het begin ||

     Treinstation

     In het treinstation van Takoradi werden alle producten uit het binnenland aangevoerd, vooral hout en cocoa. Die werden in de haven in vrachtschepen geladen om het land uit te gaan.


treinstation Takoradi


    Boven: Het treinstation van Takoradi. Rechts: de kantoor gebouwen daar vlak bij. Het linker kantoor is van de Elder Dempster Lines, die met grote passagiersboten lijndiensten tussen Engeland en West-Afrika verzorgde. Het meest rechtse kantoor is dat van Holland Line.

treinstation Takoradi
treinstation Takoradi
treinstation Sekondi treinstation Sekondi treinstation Sekondi



















     Dit is het treinstation van Sekondi, de andere havenstad op 3 km ten oosten van Takoradi.

         || Terug naar het begin ||



Bungalow Holland Line met rokers stoelen
bungalow    bungalow    interieur    interieur








    De Bungalow Holland Line lag in Sekondi aan de kust. Werknemers van de HWAL konden er in hun vrije tijd relaxen: lezen, schrijven, kaarten, borrelen enz. Let op de rokersstoelen binnen en buiten. Het zijn lage, rechte fauteuils zonder veren, met losse kussens, een verstelbare rugleuning en rechte, horizontale armleuningen, wat handig is om een thee kopenschotel, een glas of een fles op te zetten. Huib heeft er 2 laten verschepen naar Zaandam.

Deze foto's werden genomen in Zaandam, 1939: Joke, de oudste dochter van Huib en Jo, zit hier in een rokersstoel met haar tweeling broers, JanHuib en Herman.

|| Terug naar het begin ||


zaandam zaandam


Haven van Takoradi

     In ± 1920 groeven de Engelsen een diepe haven bij Takoradi, zodat er grote zeeschepen binnen de pieren (BREAKWATERS) veilig konden aanleggen.
    Vanuit havenloodsen (COCOA SHEDS) werden de in jute zakken opgeslagen cacoabonen door locale arbeiders via loopplanken aan boord van kleine transportboten (LIGHTER WARF) gebracht. Die brachten ze naar de grote zeeschepen.



|| Terug naar het begin ||


     COCOA     [Bron: fotoalbums van Huib van de Stadt]
     Volgens het Engelse woordenboek staat Cacao voor de zaden
van de cacaoboom, Cocoa voor het daarvan gemalen poeder.
Huib gebruikt steeds het woord Cocoa


haven en kantoor    loods    zakken    zakken    zakken    zakken   

De foto's zijn niet erg scherp, maar sommige mannen lijken op blote voeten te lopen.

zakken   

         || Terug naar het begin ||


     Empire Day, 1930

     Op Empire Day werd het bestaan van het Britse rijk gevierd, maar het was ook Queen's day, d.w.z. de verjaardag van koningin Victoria, 24 Mei. Zij was al in 1901 overleden en in 1930 was George V, haar kleinzoon, koning van het Verenigd Koninkrijk en de overzeese gebieden van het Britse Rijk (Gemene best). En hij was ook keizer (emperor) van India.

     De viering was in het interbellum zeer populair en Huib nam deze "kiekjes" in Sekondi. We zien ondermeer parades van Boy en Girl scouts, veel vlag vertoon en natuulijk een cricket match.

Empire Day Empire Day Empire Day Empire Day Empire Day Empire Day Empire Day


         || Terug naar het begin ||




     Kerstfeest 1929

Kerst 1

         Van het kerstfeest in 1929 in Sekondi maakte Huib een fotoreportage. Het begon met een als boot versierde wagen. Daarna kwamen er optochten met muziek korpsen.

Kerst 2 Kerst 3 Kerst 4 Kerst 6 Kerst 5

         || Terug naar het begin ||


     Coiffures

         Huib zag en fotografeerde in 1930 diverse bijzondere haardrachten.
         In zijn fotoalbum voorzag hij die van de titel „Coiffures”.

coiffure 1 coiffure 2 coiffure 3 coiffure 4 coiffure 5 coiffure 6 coiffure 7 coiffure 8 coiffure 9 coiffure 10 coiffure 11 coiffure 12 coiffure 13 coiffure 14 coiffure 16 coiffure 15 coiffure 17 coiffure 18 coiffure 19

         || Terug naar het begin ||


     Fort St. George in Elmina
     Fort Elmina
     Ongeveer 50 km ten oosten van Takoradi ligt de stad Elmina. Daar werd in 1492 het fort St. George del Mina door de Portugezen gesticht als handelspost. Na meerdere mislukte aanvallen werd het in 1637 door de Nederlanders veroverd met een aanval via het nabijgelegen Kasteel St. Jago.

     Tijdens de Nederlandse overheersing werd het fort gebruikt als een van de beruchte slavenforten. In 1871 werd de hele nederzetting Elmina verkocht aan de Engelsen en tegenwoordig heet Goudkust Ghana.

     Links een satelliet foto uit 2022 met midden onder (Zuid) het fort St. George en ten Noord-Westen daarvan het op een heuvel liggende kasteel St. Jago.


     Hierna volgen diverse zwart-wit foto's van het fort door Huib genomen in 1929.

Fort Elmina 1

     Foto van het fort vanuit het NoordOosten met helemaal rechts kasteel St. Jago

Fort Elmina 2      Foto vanuit ZuidWest met iets rechts van het midden, net zichtbaar, de toegangspoort en brug van het fort. (Helemaal links, buiten beeld, ligt kasteel St. Jago)




                 Fort Elmina 2      Dit is een detail van de bovenstaande satelliet foto uit 2022.


Fort Elmina 3      Deze foto vanuit het ZuidOosten toont de omgeving van de brug en de toegangspoort van het fort. Let op de Nederlandse leeuw boven de poort. Links, op een heuvel, ligt het kasteel St. Jago. Fort Elmina 3a

Fort Elmina 3c Fort Elmina 3d Fort Elmina 3e

Fort Elmina

     Deze foto toont de brug en de toegangspoort van het fort van nabij. Links weer het kasteel St. Jago.

Fort Elmina 4      De kanonnen in 1929 met naast elk kanon een stapeltje kogels.



kanonnen kanonnen kogels

Fort Elmina 5


     De binnenplaats in 1929 met de residentie van de (Engelse) gouverneur.

Fort Elmina 5a

grafsteen      Huib maakte een aparte foto van de grafsteen onder in de Gouverneurs residentie, maar de tekst is moeilijk leesbaar. Waarschijnlijk staat er:

     Van Veere Mitsgaders Bewinthebber
     der Geoctroyeerde West-Indische
     Compagnie Ter Kamere Zeelandt
     en de Laast Directeur Genera (al)
     over de Noord en Zuydkust Van Af (rica)
     AD hier Aangekomen Op Den 16 Januay
     1758 El Overleeden den 12 Maart
     Des selven Jaars Oud 41 Jaar
                    Grafschrift:
             Tels hier naauw geland of doodt
             hierin met kans Sigten schoot
             Van t Recht van d Eerlijkheit
             u deugd waardeert beschreidt
             houwer Eer Sijn Kout Gebeente
             is hem dit graft gesteente
                A. Andriesse
                Predikant te Veere

Uit zijn biografie: „Andreas Andriesse Jacz. (1699-1768) was als predikant betrokken bij de invoering der tegenwoordige psalmberijming. Ook was hij een niet onverdienstelijk poëet.”

Fort Elmina 6
         Deze foto toont het binnenhaventje van Elmina met daarachter de toegangsweg naar Kasteel St. Jago.



         || Terug naar het begin ||


     Kust     [Bron: fotoalbums van Huib van de Stadt]

surfboot passagiers    surfboot    kano alleen    boomstam kano's    palmen aan de kust    cricket    kokos palm    huib aan kust   

       || Terug naar het begin ||


Auto’s
                   Auto's voor de HWAL werden in Nederland ingescheept, gebruikt in Ghana, en hadden daar af en toe pech.
     In Takoradi reed Huib graag in een auto van de HWAL, waarschijnlijk een Ford A.




     Ondertussen, in Zaandam, reed Jo in een vergelijkbare auto (waarschijnlijk een Ford A Tudor). Voor haar rijexamen in Zaandam had ze rijles gekregen van de 4 broers van Huib en hoewel ze bij het examen nog tegen een paaltje aan reed slaagde ze toch.





         || Terug naar het begin ||


Brief uit Afrika
[Brief van Huib aan de moeder van zijn verloofde]                  Sekondi - Takoradi, 23 Nov. 1929.

Beste Mevrouw Houtman,

     Natuurlijk was Uw brief welkom en ik hoop er zelfs veel meer te krijgen van m'n aanstaande schoonmoeder. En het bekende schoonmoeder type zal ik in U vast wel niet zien; dat zou al heel ondankbaar tegenover U zijn. Daarvoor heeft U en Uw man mij veel te hartelijk ontvangen, toen ik daar zoo onverwacht de Ged. Gracht 52 [in Zaandam] kwam binnenstappen. Het was nog precies op tijd.
     Is Jo weer goed en doet zij weer haar best om te eten? Dat de huishoudschool niet erg beviel, hoorde ik al in haar verschillende brieven en de laatste brief bracht zelfs het nieuws, dat zij er van af ging. Ik hoop maar dat zij een andere afleiding zal vinden, welke ze prettig vindt en waarin zij belang stelt. Ik heb heel wat op m'n geweten, geloof ik! Hoe het zal zijn, als ik weer thuis kom denk ik nu al soms aan. Ik ben er wel verlangend naar, maar ik zal er maar niet te veel aan denken.
     Uit de brieven van thuis lees ik dat Jo veel bij ons thuis eet. Ook al mijn schuld, dat ze zooveel uit Ged. Gracht 52 weg loopt?
Woonkamer      Wij maken het hier allen goed. Hier is het nu het warme seizoen en ik kan me bijna niet indenken, dat U in Holland allen bij de Kachel zit! De warmte en het klimaat vallen erg mee. Wanneer het op kantoor druk is, zijn wij 's avonds wel moe, maar wij krijgen toch ook weer voldoende rust buiten kantoortijd. Van het „beruchte” klimaat in West-Afrika blijft hier in de kustplaatsen weinig meer over.
     Mevrouw, U wordt nog eens bedankt voor Uw brief. Ik hoop, dat U mijn schrift leesbaar vindt. Meestal ben ik van plan van tevoren te schrijven, maar ook deze brief wordt weer op de laatste dag geschreven. Vanavond moet deze brief gepost worden en morgen gaat hij mee met de Engelsche mailboot.
     Wat heeft Uw familie toch goed aan ons gedacht! Bloemen en enkele andere dingen voor het „huishouden”! Jo schrijft er met enthousiasme over!
     Vele hartelijke groeten aan allen op Ged. Gracht 52 van Uw a.s. schoonzoon, Huib

       || Terug naar het begin ||

Brief uit Scheveningen
[Inmiddels is Jo van de huishoudschool afgegaan. Ze woont en werkt als hulp in de huishouding bij haar tante, Wijnanda (Zus) Bignell-Lensvelt, in Scheveningen. Hier volgt een brief aan haar moeder in Zaandam]

     ..... 't Werk valt mee. 's Ochtends sta ik om ± half acht op. Voor 't ontbijt moet dan de huiskamer gedaan worden. Na 't ontbijt worden eerst de slaapkamers gedaan. En dat is lang niet zooveel werk als bij ons want tante Zus maakt de bedden op en er zijn overal vaste waschtafels. Om de andere dag worden de kamers met de stofzuiger gedaan. Als de kamers dan klaar zijn, staat er op 't programma wasschen, poetsen, strijken etc. Ik zal nu maar niet alles zoo in finesses opnoemen......
     ..... ik heb nu 'n schat van 'n roode crepe georgette jurk met lange mouwen. Deux piece model, met geplooid rokje en met zwart afgezet. Hij zit of hij voor me gemaakt is. U zal wel denken alweer 'n roode jurk. Maar ik was zoo verrukt van deze. En ik had gedacht om nu mijn roode zijde aan Bets te geven als ze hem tenminste hebben wil.
     ..... Moeder, laat Bets die witte van mij toch maar niet aandoen. Ik zal hem hier nog wel eens noodig hebben. Wil U hem bij gelegenheid eens opsturen? .....
     ..... De jurk die ik van tante Marie [Marie Pander-Houtman woonde vlak bij de Viviënstraat] gekregen heb is bij de Bonneterie gekocht en kost , gaat U even 'n beetje stevig in U stoel zitten - fl 59 - . Op de uitverkoop nog wel. 't Is heel zware crepe georgette, dubbel genomen.....

     ..... Maandag kreeg ik 'n brief van Huib waarin hij schreef dat hij 'n paar dagen in bed gelegen had: hoofdpijn en 'n beetje koorts. Toen hij schreef was hij weer heelemaal beter. Maar ik vind 't toch vervelend. 't was natuurlijk malaria....

     || Terug naar het begin ||

     Terugreis

Reggestroom      De terugreis van Huib uit Takoradi in maart 1931, was met de Reggestroom, een in 1923 gebouwd vrachtschip met passagiers-accomodatie. Het was een stoomschip van de Holland West-Afrika Lijn met 2 dekken, 106 m lang en 2366 ton netto.
Hembrug

     Op de foto rechts passeert de Reggestroom de geopende Hembrug op het Noordzeekanaal bij Zaandam.

Olifant houten beeldje

     Na terugkomst in Zaandam trouwden Huib van de Stadt en Johanna Houtman op 22 maart 1935 in Zaandam, dus ze waren 6 jaar verloofd. Huib had nog regelmatig last van Malaria aanvallen, die met kinine werden onderdrukt. Met het verstrijken der jaren werden de aanvallen minder heftig.


     Huib nam uit Ghana een aantal dingen mee naar Nederland.
Het beeldje rechts is ongeveer 30 cm hoog. Huib had het altijd op zijn bureau staan.En de uit één stuk hout gesneden zit-olifant kwam ook mee naar Zaandam. De rechter slagtand ontbreekt.

De olifant komt ook voor op een andere foto op deze website.

tafeltje tafeltje

     Ook dit houten, acht-kantige tafeltje met mooi snijwerk kwam ook mee naar Zaandam.



     || Terug naar het begin ||

|| Terug naar andere verhalen. ||

Dit verhaal toegevoegd: 2 nov 2021
en aangevuld, april 2024