1794: Detail van een kaart van Jacob Oostwoud uit 1794 met de Zuiddijk en de landerijen en sloten ten oosten daarvan.
Het korte straatje linksboven is het Kattegat met een rood kruis op plek waar het huis van grootvader
Engel van de Stadt stond. Zijn kleinzoon Huybert van de Stadt [36] is daar altijd blijven wonen
met zijn grote gezin.Van de Zuiddijk naar rechts (richting Oostzaan) loopt de Hanepadsloot met ten zuiden daarvan het langgerekte eiland met „'t Sluys Pad” en (van links naar rechts) de houtzaagmolens „De Stuurman” „De Boendermaker” en „De Huysman” op het oostelijke eiland. De molen De Huysman werd al in 1797 door grootvader Engel van de Stadt in eigendom verkregen (p113).
1854: Huybert van de Stadt [36] koopt de (wind)houtzaagmolens „De Boendermaker” en „De Huisman met deszelfs vaste gereedschappen, schuren, erven, havens en verdere aanhorigheden” (dwz inclusief de knechtswoning) van zijn vader Cornelis van de Stadt [3] (p278).
1870: Een stoommachine van 7 P.K. (paardekrachten) wordt ten westen van de Boendermaker geplaatst (nabij het Sluispad) en de fabriek wordt „De Morgenster” genoemd, welke naam ontleend was aan de in 1803 afgebrande papiermolen van die naam (p278).
1877, 25 April: De Zaanse Courant vermeldt: Aan de heer H. van de Stadt Cz. te Zaandam is vergunning verleend voor het plaatsen van een tweeden stoommachine van 16 P.K. in de Stoomhoutzagerij „De Morgenster”.
1880: De stoomhoutzagerij wordt door brand verwoest. In een Zaanse brandkroniek
staat: „22 Aug. 1880 ontstond er brand in de stoomhoutzaterij van den Heer H.v.d.Stadt Cz
te Zaandam op het Hanepad; ook de houtloodsen en fabriek brandden tot den grond af. Oorzaak onbekend.”Inmiddels was gebleken dat stoom als energiebron verre boven de wind te verkiezen was. Daarom werd besloten de beide paltrokmolens „De Boendermaker” en „De Huisman” te slopen en deze te vervangen door een geheel nieuwe, naar de eisen des tijds in te richten zagerij. Deze nieuwe stoomhoutzagerij, die eveneens de naam „De Morgenster” droeg, werd in 1881 in werking gesteld. (p279)
Na het overlijden van Huybert werd de firma succesvol voortgezet door zijn zonen Johan Herman van de Stadt [362] en Huybert van de Stadt [363] (p289). Maar de zagerij „De Morgenster” werd in de nacht van Woensdag op Donderdag 14 Augustus 1902 door brand totaal verwoest. De schade werd door assurantie gedekt en nog in het zelfde jaar werd een geheel nieuwe en uiterst moderne houtzagerij aanbesteed, die het volgend jaar in werking gesteld werd.
Foto van de nieuwe stoomhoutzagerij „De Morgenster” omstreeks 1910
Tenslotte werd in de eerste wereldoorlog besloten, toen de zaken slecht gingen maar de prijzen der voorraden
aardig opliepen, in 1915 de zaak te verkopen, waardoor er na bijna 120 jaren een einde kwam aan de
houtkoperij activiteiten van de familie van de Stadt aan het einde van het Sluispad.
De houthandel „De Morgenster” cum annexis werd verkocht aan de houthandel D.J. Verwey te Amsterdam. (p290)Luchtfoto van de stoomhoutzagerij „De Morgenster” omstreeks 1930
|| Terug naar andere verhalen. ||
Deze tekst werd toegevoegd op 20 febr 2017
en aangepast 18 mei 2024.